Vrolijke Saturnaliën

Wanneer we Kerstmis vieren, vieren we de geboorte van Jezus, is ons verteld. Dat is maar een deel van het verhaal en zeker niet de oorspronkelijke betekenis van het feest. Toen het christendom een leidende positie kreeg in Europa, werd besloten om een aantal bestaande feesten in het christendom te incorporeren. Het bekendste voorbeeld hiervan heeft geleid tot het huidige Kerstfeest.

Eind december vierden de Romeinen het feest van de Saturnaliën en onder anderen de goden Sol Invictus, Mithras en Isis vieren hun verjaardagen op 25 december.  Ik had me voorgenomen hier een stuk over te schrijven, maar door ziekte ben ik niet aan het research toe gekomen, dus hou ik het bij een stukje over de Saturnaliën.

Tijdens de Saturnaliën deden de Romeinen iets waar ze de rest van het jaar niet over zouden nadenken: een rollen-omwisseling tussen slaaf en meester. De Romeinse schrijver Theodosius Ambrosius Macrobius (4e en 5e eeuw n.Chr.) vertelt (Saturnalia 1:24:22-23):

Ondertussen vermaande het hoofd van de slaven, wiens verantwoordelijkheid het was om te offeren aan de huisgoden, om de voorraden te beheren en de activiteiten van de huisbedienden te leiden, de familie van zijn meester om het diner te vieren volgens het jaarlijkse rituele gebruik. Want bij dit festival eren ze eerst de slaven met een diner dat is klaargemaakt door de meester in huizen die de juiste religieuze gebruiken aanhouden; en slechts daarna werd de tafel weer klaargezet voor de heer des huizes. Dus, toen kwam de hoofdslaaf binnen om het tijdstip van het diner aan te kondigen en de meester naar de tafel te roepen.

Boekentip voor vandaag: Macrobius, Saturnalia Volume I