De rode lijn door het marktplein

Athene stond in de Griekse Oudheid bekend om de democratie, zoals dat met een vies woord genoemd werd door de vijanden van deze regeringsvorm. De Grieken noemde het zelf liever isonomia ("gelijkheid voor de wet"). Het volk (demos) liet je niet regeren. Daar kwam alleen maar ellende uit, wat de gebruikelijke  opvatting over het merkwaardige systeem waar de Atheners zich mee bezig hielden, zoals we eerder hebben gezien in dit blog.

Bijzonder aan de Atheense democratie was dat het een directe democratie was, dus met directe stemmingen in een volksvergadering, zonder volksvertegenwordigers. De vergaderingen vonden plaats op de Pnyx, een heuvel vlakbij het marktplein (Agora) van de stad. Om mensen ertoe aan te zetten deel te nemen aan het politieke bedrijf, werd een dwangmiddel ingezet, want er was niet altijd evenveel animo voor. De Griekse komediedichter Aristophanes (446 - 386 v.Chr.) noemt deze merkwaardige manier om de Agora schoon te vegen en mensen naar de Pnyx te jagen, waar één man al een tijdje klaar zit (Acharniërs 21-22):

Het is de dag van de vergaderingl iedereen zou hier bij het aanbreken van de dag moeten zijn, maar de Pnyx is nog steeds verlaten. Men is aan het roddelen op het marktplein, op en neer aan het schuiven om het touw dat is bewerkt met vermiljoen [een rode kleurstof]. De Prytanes [mannen die verantwoordelijk waren voor de organisatie van de volksvergadering] zijn er nog niet eens; zij zullen laat komen, maar zodra ze komen, zullen ze elkaar duwen en bevechten voor een plekje op de eerste rij.

Het idee was om mensen van de Agora te leiden met het touw. Iedereen die rode verf op zich had bij het aankomen op de Pnyx, werd daarvoor beboet. Uiteindelijk ging het toch om de vrijheid...

Boekentip voor vandaag:
Aristophanes, Acharnians / Knights